خواب رفتگی و مورمور کردن دست در دوچرخه سواران

Tim Bickerton فیزیوتراپی است که در مورد صدمات دست در دوچرخه سواری تحقیق کرده است. نشانه ها و علائم آنرا تجزیه و تحلیل کرده و راه های خوبی برای جلوگیری از مشکلات دردآور و تضعیف کننده دست در دوچرخه سواران ارائه داده است.

شکایتی که دوچرخه سواران مسافت های طولانی دارند راجع به احساس ضعف، عدم مهارت حرکتی، گرفتگی عضلانی و مورمور کردن و خواب رفتگی دست هاست. این نشانه ها اغلب بیانگر شرایطی است که به "فلج فرمان" مشهور است: بهم فشردگی عصب دست ها بدلیل قرار دادن وزن بالا تنه روی فرمان. فلج فرمان هم در دوچرخه سواران کوهستان و هم در جاده دیده می شود.

بری اولین بار با تحقیقاتی که در اوایل سال 1896 صورت گرفت این وضعیت برای دوچرخه سواران توصیف شد. مطالعات بیشتری که اخیرا" راجع به وقوع صدمه در دوچرخه سواران مسافت طولانی صورت گرفته بیانگر این است که نشانه های شیوع بهم فشردگی عصبی در دست به بالای 70 درصد رسیده است. از کلمه"فلج" برای توصیف این شرایط مرتبا" استفاده شده است زیرا باعث رخوت، عجز، از کارافتادگی و به نوعی فلج دست ها منجر می شود. فلج فرمان به افت عملکرد ماهیچه ها در دست اشاره دارد.دوچرخه سوارانی که فلج فرمان را تجربه می کنند ممکن است از آن آسیب عصبی تا زمانی که دچار زخم عصبی سختی نشوند ناآگاه باشند.

آناتومی  

اعصاب داخلی و زیری دست و مچ منطقه بالقوه ای برای بهم فشردگی عصبی در دوچرخه سواران هستند. عصب در اصل مسیر الکتریکی بدن است که ماهیچه ها را برای حرکت تحریک کرده و به ما اجازه می دهد تا محیط مان را احساس کنیم. اگر مسیر اعصاب داخلی و زیری دست ها را از ستون فقرات گردنی تا نوک انگشتان  دنبال کنید خواهید دید که این اعصاب از مسیر هایی عبور می کنند که پتانسیل بهم فشردگی و تحت فشار قرار گرفتن را دارند. قبل از اینکه اعصاب داخلی و زند زیری دست وارد مچ شوند، باعث کنش و احساس در ماهیچه ها و پوست قسمت ساعد می شوند. سپس راه خود را از طریق تونل های کوچک مچ ادامه داده و باعث کنش ماهیچه ای و حسی دست و انگشتان می گردند. اعصاب داخلی و زیری دو راه متفاوت را از طریق مچ دنبال می کنند. عصب داخلی از داخل تونل مچی عبور می کند. تونل مچی فضایی است که بوسیله استخوانهای کوچک مچ ایجاد شده و بافت نرمی اطراف آنرا پوشانده است. عصب زیری از کنار تونل مچی عبور کرده و به سطح پوست نزدیکتر است. این عصب به سطح پوست نزدیکتر بوده و کمتر تحت محافظت استخوانهای مچ قرار می گیرد، به همین دلیل به نیروی فشار خارجی در این منطقه حساس تر است. عصب زیری زمانی که از مچ عبور می کند حقیقتا" آسیب پذیر است. اما منطقه ای که صدمات عصب زیری در دوچرخه سواران در آنجا اتفاق می افتد جایی است که این عصب به دو شاخه تقسیم می شود یعنی مکانی که به "مجرای گایون مچ دست" مشهور است.این صدمات ممکن است به این دلیل باشد که دهانه این مجرا باریک بوده و آنرا مستعد صدمات مکانیکی می کند.

یک شاخه از عصب زیری به سراسر انگشت کوچک و به نیمی از انگشت انگشتری وارد می شود(به شکل توجه کنید). شاخه دوم به شاخه عضلانی مشهور است. این شاخه به ماهیچه هایی که بین استخوانهای کف دست قرار دارند پیام رسانی می کند. وجود این ماهیچه ها برای انجام اکثر فعالیت های دست مثل گرفتن اشیاء، نوشتن و نواختن موسیقی الزامی است. صدمه دیدن این شاخه عصبی که به ماهیچه های کف دست وارد می شوند، باعث فلج عضلانی، کوچک شدن و ضعیف شدن ماهیچه های کف دست می شود حتی بدون اینکه حالت خواب رفتگی در دستها ایجاد شود.

انواع بهم فشردگی عصب زند زیری

آسیب این عصب به دو صورت است. یا قسمت هدایت کننده عصب ممکن است آسیب ببیند(آکسون) و یا روپوش اطراف عصب آسیب دیده است(نوروپراکسی).هر دو آسیب، عملکرد ماهیچه های دست را تحت تاثیر قرار می دهند. محل آسیب از نشانه ها و علائم مشروحه زیر قابل تشخیص است:

نوع اول:

عصب زیری در محل ورود به مجرای گایون تحت فشار قرار می گیرد.

  • خواب رفتگی و مورمور کردن دست ، سراسر انگشت کوچک و نیمی از انگشت انگشتری.
  • ضعف ، عدم مهارت حرکتی و گرفتگی عضلانی در دست و کوچک شدن ماهیچه های پشت دست.

نوع دوم و سوم:

عصب زیری در محل خروج از مجرای گایون تحت فشار قرار می گیرد و فقط شاخه ماهیچه ای عصب زیری را تحت تاثیر قرار می دهد(فلج فرمان).

  • ضعف، عدم مهارت حرکتی و گرفتگی عضلانی در دست و کوچک شدن ماهیچه های پشت دست، بدون اینکه هیچ تغییری در حس دستها ایجاد شود. بنابراین دوچرخه سوار ممکن است از وجود این آسیب ناآگاه باشد.

نوع چهارم:

بهم فشردگی فیبرهای عصبی.

  • خواب رفتگی و مورمور کردن دست، سراسر انگشت کوچک و نیمی از انگشت انگشتری

مکانیسم آسیب

 

زمانی که کف دست را روی فرمان یا گریپ قرار دادید، محلی برای بهم فشردگی عصبی ایجاد می شود. انتقال وزن بدن روی فرمان تعیین کننده مقدار بهم فشردگی مربوطه است. اگر عصبی برای مدت طولانی تحت فشار قرار گیرد قادر نخواهد بود که نشانه های الکتریکی را به ماهیچه بفرستد، بنابراین ماهیچه ضعیف می شود. معمولا" رکاب زدن به مدت طولانی باعث آسیب عصب می شود.اما عده ای نیز ذکر کرده اند که دوچرخه سواری یک روزه کوهستان بخصوص دانهیل می تواند سبب آسیب عصب زیری شود. نقطه تماس، انتقال وزن و سطح تماس سه عامل اصلی است که فلج فرمان را تحت تاثیر قرار می دهد. عوامل دیگری همچون کشیدگی مچ به مدت طولانی، خستگی عمومی بدن، ارتعاش سطحی جاده، فاصله زیاد فرمان تا زین، شکل فرمان، کمک فنر مناسب و دستکش یا گریپ پاره و آسیب دیده عوامل تاثیر گذار دیگر هستند.

 

راهبرد جلوگیری از آسیب

 

دوچرخه سوارانی که خود را در خطر آسیب فلج فرمان می بینند در ابتدا باید با یک تعمیرکار دوچرخه حرفه ای مشورت کنند. تمام قسمت های قابل تنظیم دوچرخه باید مرور و در صورت نیاز دوباره تنظیم شود. مهمترین قسمت های قابل تنظیم شامل ارتفاع زین، فاصله فرمان تا زین و ارتفاع فرمان می باشد. هدف اصلی از مرور تنظیمات دوچرخه کاهش وزن بالا تنه روی فرمان است. نتیجه این کار باید این باشد که دوچرخه سوار جز یک فشار کم از طریق دست ها روی فرمان، فشار دیگری را وارد نکند. گریپ یا ضربه گیر فرمان و دستکش ها باید سالم باشند. و روی فرمان باید بطور منظم موقعیت دستها را تغییر داد.

علاوه بر موارد بالا دوچرخه سوار باید حالت راحتی را برای رکاب زدنهای طولانی انتخاب کند. در غیر اینصورت بالا تنه او دچار خستگی می شود. هرگاه بالا تنه خسته شد دستها باید وزن بیشتری را تحمل کنند تا بتوانند شما را روی دوچرخه ثابت نگه دارند. حفظ بهترین حالت بدنی روی دوچرخه نیاز به استقامت زیاد ماهیچه های بالا تنه دارد و ممکن است برای رسیدن به این حالت ماهها تمرین تحت نظر یک مربی لازم باشد. در عین حال ماهیچه های مرکزی بدن نیز باید تقویت شوند.

 

تشخیص

 

اگر آسیب اتفاق افتاده باشد، مدت زمان بهبودی کامل متغیر خواهد بود و به مقدار آسیب عصب بستگی دارد. بطور کلی عصب ها هر روز تقریبا" 1تا2 میلی متر خود را ترمیم می کنند. اگر تمام عوامل بدتر کننده شرایط را کنار بگذاریم، بهبود کامل عصب زیری در دست بین 6 تا 8 هفته طول خواهد کشید.

 

درمان

 

هدف اصلی از درمان، رساندن عصب زیری به حالت اولیه است. بنابراین باید از فعالیت های تشدید کننده فشار روی این عصب خودداری کرد. به دلایل ایمنی و معالجه ای پیشنهاد می شود که زمانی را از دوچرخه دور باشید. طی فرآیند توانبخشی می توان از یک فیزیوتراپ برای تمرین دادن و تقویت عضلات کف دست استفاده کرد.